Το φαινόμενο του υπερβάλλοντος βάρους και της παχυσαρκίας είναι συχνό στις γυναίκες. Πολύ τακτικά, τίθεται σε διαιτολόγους – διατροφολόγους η ερώτηση για τους λόγους στους οποίους οφείλεται αυτό.
Η αλήθεια είναι ότι παρά το γεγονός ότι διάφορες μελέτες που έχουν γίνει δείχνουν ότι οι άνδρες φαίνεται να είναι περισσότερο απρόσεκτοι όσον αφορά τις διαιτητικές τους συνήθειες έναντι των γυναικών, εντούτοις διατηρούν χαμηλότερο βάρος από τις γυναίκες. Είναι, άλλωστε, γνωστή η λαϊκή προτροπή «Άφησέ τον να φάει παραπάνω: είναι άνδρας».
Οι λόγοι που οι άνδρες εμφανίζουν σαφώς μικρότερα ποσοστά υπέρβαρου και παχυσαρκίας είναι δύο: αφενός οι ενεργειακές απαιτήσεις τους είναι πολύ υψηλότερες έναντι των γυναικών και αφετέρου παρουσιάζουν αυξημένα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας σε σχέση με τις γυναίκες.
Τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας, όπως παρουσιάζονται, μπορεί να είναι αυξημένα, κατά τεκμήριο, στους άνδρες, αλλά αυτό δεν φαίνεται να αποτελεί βιολογική επιλογή. Σαφώς και σε αντίθεση με την παραπάνω εκδοχή υπάρχουν γυναίκες που εμφανίζουν μεγαλύτερα επίπεδα φυσικής δραστηριοποίησης από αρκετές κατηγορίες ανδρών.
Αντίθετα, όμως, και ως προς την πρώτη διαπίστωση θα πρέπει να εξηγήσουμε τους λόγους για τους οποίους συμβαίνει οι άνδρες να έχουν υψηλότερες μεταβολικές απαιτήσεις. Η φύση προφανώς επέλεξε τον άνδρα ως το «ισχυρό» φύλο αποδίδοντάς του τις αρμοδιότητες της έμπρακτης υποστήριξης της οικογενειακής προσφοράς και ασφάλειας. Έτσι, φρόντισε να τον εξοπλίσει με τα κατάλληλα εφόδια ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στον ρόλο του με επιτυχία. Τα εφόδια αυτά δεν είναι άλλα από την ενίσχυση του ανδρικού σώματος σε μυϊκή μάζα και κατά συνέπεια σε φυσική δύναμη με στόχο να μπορεί να ανταπεξέλθει επαρκώς στις αναμφισβήτητες φυσικές αντιξοότητες που υπήρχαν τα παλαιότερα χρόνια, τις συνθήκες δηλαδή που επικρατούσαν όταν η φύση επέλεγε τον ρόλο του.
Ο σκοπός αυτής της μικρής εισαγωγής είναι να προσπαθήσει να τεκμηριώσει τη διαφορά στη σύσταση της μάζας σώματος μεταξύ ανδρών και γυναικών διότι φαίνεται να παίζει καθοριστικό ρόλο στην έκφραση των απαιτήσεων σε ενέργεια μεταξύ των δύο φύλων. Είναι δεδομένο ότι ο μυϊκός ιστός είναι μεταβολικά ενεργός κατά συνέπεια απαιτεί ενέργεια για τη διατήρησή του, σε αντίθεση με το λιπώδη. Όσο δηλαδή υψηλότερο ποσοστό μυϊκής μάζας έχει κάποιος, τόσο μεγαλύτερα ποσά ενέργειας (θερμίδες) χρειάζεται. Έτσι, οι γυναίκες με δεδομένη τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα του σώματός τους, “μεταβολικά ενεργό” λίπος (δεν καταναλώνει ενέργεια ο λιπώδης ιστός), έχουν μικρότερες απαιτήσεις σε ενέργεια.
Η βιολογικά αυτή άποψη παράσχει μία αρκετά ικανοποιητική εξήγηση σε πολύ περισσότερα από το πιο πάνω ερωτήματα. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να ερμηνευθούν αφενός η μείωση των ενεργειακών απαιτήσεων που παρατηρείται με την πάροδο της ηλικίας, αφού συνοδεύεται ταυτόχρονα και από μείωση της μεταβολικά ενεργούς μυϊκής μάζας, αλλά και το φαινόμενο του «αδρανούς μεταβολισμού», που παρατηρείται σε άτομα που έχουν επανειλημμένα χάσει και επαναπροσλάβει έχουν βάρος κι έχουν εφαρμόσει αλλεπάλληλες δίαιτες. Στο φαινόμενο του «κατεστραμμένου – μεταβολισμού» αποδίδονται τα διαρκώς αυξανόμενα ποσοστά παχυσαρκίας που παρατηρούνται τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως.